Tarım ürünlerinde pazar-market ve üretici fiyatları arasındaki dengesizlik tartışılmaya devam ederken gelen en son zamlar, makasın giderek artacağına işaret ediyor. Özel tüketim vergileri, dolar ve eurodaki artışlar tarımla uğraşanların canlarını yakacak.
Üretimde kullanılan girdilerin büyük çoğunluğunun ithal olması bunun en önemli sebeplerinden birisi. Dolar ve euro artışının etkilerine göğüs germeye çalışan tarımcıların karşısına, şimdide akaryakıttaki ek ÖTV çıktı. Mazotta litrede bir gecede 7 TL’ye varan artışın üretime yansımaması mümkün değil.
Toprak işlemeden, tohum ekimine, ürünlerin tarladan hale götürülmesinde, başka şehirlere taşınmasında hep akaryakıt kullanılacak. Tarımsal üretimde kullanılan petrole dayalı ürünlerde hep fiyat artışı olacak.
Açıkçası iğneden ipliğe her şeye zam geliyor/gelecek. Daha üretim aşamasında zamlanan girdilerin kullanılması, tarla fiyatlarına yansıyacak. Yansımaması halinde üretimi gerçekleştirmek mümkün değil.
Fiyat artışlarının ilk emareleri net şekilde Haziran ayında kendini gösterdi. Bloomberg’in haberine göre tarım ürünleri üretici fiyat endeksi (Tarım-ÜFE) Haziran’da yıllık yüzde 57,93 artmış. Aylık olarak artış %4,04. Yani 7 ay sonra yıllık bazda yeniden yükseliş var. Temmuz ayında bu artış daha fazla olacaktır.
Üretim maliyeti artmışken tüketiciye satılan ürünlerin fiyatları da yükselecek. Örneğin kış aylarında pazardan alınacak domates fiyatları rekor kıracaktır. Daha şimdiden seralardan elde edilen 1kg domatesin maliyetinin en az 7-8 lirayı aştığı hesaplanıyor. Pazar satışının 2-3 kat fazla olacağı düşünülürse 25-30 liradan daha ucuza domates alma şansımız olmayacak.
Peki üretici fiyatları düşük olamaz mı?
Maliyet düşmeden olamaz. Olursa da çiftçiye zarar yazar. Kimse zararına üretim yapmaz, dayanamaz, yapamaz.
Hal böyle olunca, piyasayı kendi başına bırakmak serbest piyasa ekonomisine dayandırılsa da kontrolsüzlüğü de ortaya çıkaracağı görülmelidir.
Sadece tarım ürünlerinde değil, bütün tüketim ürünlerinde, maliyet ve tüketici fiyatlarına dayalı kontrol mekanizması aktif hale getirilmelidir.
Ülkemizin ihracatında tarım ürünlerinin önemli katkısı bulunuyor. Tarımsal ihracatın azalması iç piyasada fiyatların düşmesine neden olsa da çiftçilerimize büyük darbe vuracaktır. Dolayısıyla ihracatı kısıtlamamalıyız. Ancak iç piyasadaki yüksek fiyatlara iyi analiz edilmiş yeni çözüm yolları bulunmalıdır.
DENETİM bunların en başında geliyor. Resim paylaşmak için değil, olması gereken DENETİMİ kastediyorum.
