Geçtiğimiz günlerde gübredeki fiyat artışı gündeme geldi ve önümüzdeki günlerde de tarım sektörünü yakından etkilemeye devam edecek gibi görünüyor. Çünkü gübre temininde yurt dışına bağımlıyız. Bu bağımlılık gübrelerin hammaddesinden ve bu hammaddeye bağlı yapılan bütün gübre cinslerinde tarım sektörünü olumsuz etkilemeye devam edecek.
Üre, amonyum sülfat, DAP, 15-15-15, 20-20-20 gübreleri üzerinden fiyat artışlarını 2020 Ocak ve 2021 Ocak aylarına göre değerlendirelim. Dünya Gazetesi’nin haberine göre üre gübresi 1775 TL/ton’dan %63 artış ile 2900 TL/ton’a çıkmış. Amonyum sülfat 1075 TL/ton’dan %40 artış ile 1500 TL/ton’a ulaşmış. Di Amonyum Fosfat (DAP) gübresi 2100 TL/ton iken %64 artarak 3450 TL/ton olmuş. Üreticinin üç 15 diye bildiği 15-15-15 gübresi 1750 TL/ton iken %40 artış yaşanmış. Son olarak da üç 20 diye bilinen 20-20-20 gübresindeki artış ise 1600 TL/ton iken %50 artmış.
Bu gübrelerin hepsi taban gübresi olarak da kullanılabildiği gibi üre ve amonyum sülfat taban gübresi haricinde de kullanılmaktadır. Bu gübrelerin fiyat artışlarında ileri sürülen bazı sebepler var.
Artışın temel sebebi dışa bağımlılık. Hammaddeyi ithal etmek durumundayız. Hammadde temininden sonra üretilen miktar yetmeyince de ithal etmek durumundayız. Yani ithalattan kaynaklanan artış baş sebep.
Bakanlık ve en büyük 7 gübre firmasının katıldığı toplantıda fiyat artışında özellikle üreye dikkat çekiliyor. Ürenin temininde sorunlar olduğu belirtiliyor.
Türkiye’de ürenin tek üreticisi İstanbul Gübre Sanayi (İGSAŞ) ve kapasitesinin hemen hemen tamamını kullanmış durumda. İGSAŞ yetkilisinin açıklamasına göre kendilerinin üretimi, tüketimin %15’ini karşılıyor. Bu durum yeni üre üreticilerinin devreye girmesi gerektiğini gösteriyor. Aslında diğer gübrelerde bu sorun göz önünde bulundurularak planlama yapılmalıdır.
Fiyat artışları aşikar. Tarım ve Orman Bakanlığı konuya müdahil olup sorunun çözülmesini istiyor. Yapılan toplantı ve yapılması gerekenler konusunda Bakanlığımızdan sektörümüz adına acil çözümler bekliyoruz.
Ancak yapılan bu toplantı ile ilgili Antalya’dan Makro Tarım’ın sahiplerinden Zir.Müh. Harun Öztürk’ün ifadelerinin de altını çizmek gerekiyor. Harun Öztürk diyor ki “Türkiye’de Bakanlık nezdinde gübre sektörünü sadece bu 6 firmamı temsil etmektedir? Gübre sadece üre, DAP, MAP, Potasyum Nitrat mıdır? Yıllarca Tarım Bakanlığa sektöre sadece bu açıdan bakıyor. Ne zaman top yekün bu sektör değerlendirilecek? Bu konunun önemi nasıl ve ne zaman anlaşılacak?”
Öztürk’ün açıklamasına şu değerlendirmeler açısından yeni bakalım. Yukarıda fiyat artışlarıyla ilgili bahsetmiş olduğumuz gübreler tarımsal üretimimiz açısından oldukça önemli. Üretimimiz temel girdilerindendir. Özellikle tarla bitkileri üretiminde kullanılıyor. Yani buğdayından arpasına ayçiçeğinden patatesine, şeker pancarına kadar birçok üretim alanında üretimi olumsuz etkileyecektir.
Ancak örtüaltı üretiminin yoğun olarak yapıldığı yerlerde kullanılan gübreleri fiyat artışlarının dışında mı tutacağız? Özellikle damla sulama sistemlerinde kullanılan gübreler var. Bu gübrelerin bir kısmında da üreden yararlanıldığı biliniyor. Sadece üre değil diğer içeriğe sahip olanları da kullanılıyor.
Damla sulama sisteminin sadece örtüaltı alanlarda kullanılmadığını belirtelim. Bundan sonra da sus tasarrufu açısından daha faza alanda yağmurlama ve damla sulama sistemlerini kullanmalıyız.
